D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNDE NE OLUR?
Kanda kalsiyum düzeni düşer (hipokalsemi)
Kanda fosfor düzeni düşer (hipofostemi)
Çocuklarda kemiklerin yumuşaması ve eğrilmesi ,kafa tasında yumuşama,kaburgaların kemik-kıķırdak birleşim yerlerinde şişlikler,el bileklerinde şişme,süt dişlerinde ufalanma , “O” veya “X” şeklinde bacak,büyüme gelişme de boy uzamasında duraksama,yürümede gecikme ördek gibi yürüme.(raşitizm)
Erişkinlerde kemiklerin yumuşaması ve kas güçsüzlüğü (osteopmalazi)
Kemik kütlesinin azalması ve kemik kırılganlığının artışı (osteoprozi)
D VİTAMİNİ KAYNAKLARI
Güneş enerjisi
Gıdalar D vitamini preperatları (tabletler,damla,ampul,sprey)
Gıdalara D vitamini katılması
Örneğin Amerika’da ekmeklere D3 vitaminin koyulması. Türkiye’de henüz böyle bir hazırlık yok. Genele bakacak olursak özellikle kadınlarda ve çocuklarda D vitamini eksikliği görülüyor.
GÜNEŞ VE D VİTAMİNİ
Cam arkasından D vitamini üretimini sağlayacak UV-B ışını almak mümkün değildir.Cildin üst deri tabakasından UV-B ışınlarıyla oluşmuş olan previtamin D3 ‘ün tam anlamıyla absorbe edilip damarlara iletilmesi için 48 saat’e kadar zaman gerekebilmektedir.Bu yüzden güneş banyosundan sonra ilk 4 ila 6 saat duş alınmamalıdır.En azından sabunla aksi halde ciltte oluşan D3 ‘ün ten’den akıp gitmesi söz konusudur.
D VİTAMİNİ EKSiLİĞİNİN ÖNLENMESİ
Normal D vitamini düzeylerine sahip olabilmek için günlük alınması gereken D vitamini miktarı deri rengi,güneş maruziyeti,diyet alışkanlıkları ve altta yatan diğer tıbbi sorunların olup olmamasına göre değişir.Deri de yeterli D vitamini oluşumu için hafta da en az 2 kez (saat 10:00 ile 15:00 arası hariç çünkü bu saatlerde güneş ışınları deri kanseri olasığını arttırır.) Yüz kollar, bacaklar ve sırtın güneş koruyucu sürmeden 20-30 dk.gün ışığına maruz bırakılması D vitamini sentezi için yeterli olmaktadır.Hava kirliliği ve olan havanın solunduğu alanlar yeterli D vitamini oluşumunu engeller.
GIDA VE D VİTAMİNİ ÖZELLİKLE OKUL’A GİDEN ÇOCUKLAR İÇİN;
En iyi bilinen D vitamini kaynakları somon,uskumru başta olmak üzere yağ oranı yüksek soğuk deniz balıkları,sardunya,balık yağı,tam yağlı süt ve yoğurt yumarta (özellikle sarısı) doğal ortamda yetişmiş (güneş gören) mantarlar,avokado,karaciğer ve tahıllardır.
D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ TANISI
D vitamini eksikliği yetersizliği tanısı kanda bakılan D vitamini düzeyleri ile konabilir.
Yaş ve mevsim gözetmeksizin 30 ng/ml üzeri normal
20-30 ng/ml arası D vitamini yetersizliği
20 ng/ml altı D vitamini eksikliği olarak tanımlanır.
150 ng/ml üzeri ise D vitamini zehirlenmesi
ÇOCUKLARDA D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNİN ÖNLENMESİ İÇİN NELER YAPILMALI?
Bebek doğduktan sonra ( ilk 30 dk -1 saat icinde) hemen emzirilmeli ve 6 ay süreyle sadece anne sütü almalıdır.
6 aydan itibaren tamamlayıcı besinlere geçilmeli ancak anne sütü ne 2 yaşına kadar devam edilmelidir.(Takviye olmaksızın)
Anneler kalsiyum konusunda özellikle bilgilendirilmeli .
Çocuklarda profiaksi için D vitamini desteği verilmelidir.(ilk günden itibaren)
ÇOCUKLAR DA YÜKSEK DOZVİTAMİNİ KULLANILDIĞIN DA;
Hiperkalsvri
Böbrek taşı,kalıcı böbrek hasarları
Ayrıca çocuklarda D vitamini ampulü kullanırken çok dikkat edilmeli ve kesinlikle kafamıza göre vermemeliyiz.
GÜNLÜK ÖNERİLEN D VİTAMİNİ DOZU
0-1 Yaş 400 İU
1-70 Yaş 600 İU
70 Yaş üzeri 800 İU
Sonuç olarak D vitamini ile ilgili soruları cevaplarsak ülkemizde ve dünyada D vitamini eksikliği yaygın olarak görülür.Güneş ışınlarından yeterince faydalanılamadığı bilinip ve bu yüzden D vitamini zenginleştirilmiş yiyecekler ve D vitamini destek tedavisinin önemini artırmaktadır.Devam sütlerinde ki D vitamini yeterli değil mutlaka takviye edilmelidir.bebeklerde bıngıldak 18.ay’a kadar devam ederbazı çocuklarda da 2 yıl’a kadar kapanmayabilir.Yani bıngıldağın D vitaminiyle alakası yoktur.Çok sık hastalanan çocuklarda D vitamini eksikligi görülür.Ayrıca sık sorulan sorulardan biride antibiyotik kullanırken D vitamini kullanilabilirmi? Evet kullanılabilir.1 -2 gün D vitamini unutulursa sorun teşkil etmez.D vitamini eksikliği terleme yapabilir.Genetik olması nadirdir.Kesinlikle kaçak D vitamin kullanılmamalıdır mutlaka sağlık bakanlığı onayla vitaminleri kullanmak daha dogru olur.